Jan Hendrik van Grootvelt 1808-1855
Geplaatst op 8 Februari 2014
Jan Hendrik van Grootvelt, Zelfportret, circa 1850.
Jan Hendrik van Grootvelt was de oudste zoon van Dirk van Groot-velt uit Varik en Anna Elisabeth Velcke uit Heerewaarden. Hij woonde met zijn gezin van 1843 tot en met 1852 in Raven¬stein en schilderde er een aantal werken. Op 17-jarige leeftijd won hij een koninklijke medaille, als afsluiting van zijn opleiding aan het Stads Instituut voor Teeken- en Schilderkunst in ‘s-Hertogenbosch. Vanaf zijn negen¬tiende exposeerde hij geregeld in binnen- en buitenland. Bij zijn overlijden, op 8 juni 1855, noemde de krant in Den Bosch hem ‘de voornaamste der Nederlandsche kaarslichtschilders’.
Over zijn periode in Ravenstein schrijft een nazaat van de schilder, Harry van der Bruggen, onder meer het volgende: “Op 17 mei 1843 liet Van Grootvelt zich en zijn gezin uitschrijven uit de gemeente Rotterdam en op 3 november 1852 uit de gemeente Ravenstein. Uit de Ravensteinse periode zijn mij ongeveer 40 gedateerde werken bekend.
Het is leuk te weten dat hij ook in Ravenstein, evenals eerder in Den Bosch en Rotterdam, bestaande gebouwen als achtergrond of als decorstuk gebruikte zoals de Sint Lucia-kerk.
Ravensteinse onderwijzer als model
In Ravenstein schilderde Van Grootvelt, voor zover ik weet, drie maal Een Avondschool (of Een school bij avond). Deze drie schilderijen beelden alle vermoedelijk hetzelfde klaslokaaltje uit, maar telkens met een andere opstelling van de meubelen, verschillende schoolbenodigdheden, enzovoorts. Verder is er nog een ongeda¬teerd schilderij — een schoolmeester met leerlingen — maar waarvan het lokaal geen gelijkenis vertoont met de drie avondscholen. Ik heb me afgevraagd of hij voor het klasje ook een bestaand schooltje tot voorbeeld nam. En of een Ra-vensteinse onderwijzer model heeft gestaan voor de afgebeelde onderwijzer. Meester Quick die het protestantse schooltje dreef, een onderwijsinstelling met in totaal jaarlijks acht pupillen? In het jaar van zijn vestiging in Ravenstein was Van Grootvelts enige in leven gebleven kind, dochter Antoinetta, tien jaar oud. Zij kan dit schooltje bezocht hebben.
Bekend figuur
Tijdens zijn periode in Ravenstein exposeerde Van Grootvelt regelmatig in binnen- en buitenland. Hij exposeerde in Bremen, Nijmegen, Groningen, Rotterdam, Zwolle, Amsterdam, Utrecht, ‘s-Gravenhage en Kampen. Wellicht was hij in het stadje een bekend en vertrouwenwekkend figuur. Hij werd verschillende keren ten stadhuize genodigd om met ambtenaren aangiften te ondertekenen van geboorte of overlijden van inwo¬nenden.
Woonadressen in Ravenstein
Jan Hendrik van Grootvelt en zijn vrouw Elisabeth van der Kraan kregen in Ravenstein hun zesde kind, Elisabeth Maria, op 6 april 1845. Het overleed jong (in Ravenstein op n juli 1845), zoals alle kinderen in dit gezin met uitzondering van Elisabeth: zij werd bijna zeventig jaar. Er zijn mij twee woonadressen bekend. Het gezin woonde in de Maasstraat 37. In mijn aantekeningen uit de jaren 7o: Hel is een groot en diep huis van drie verdie-pingen hoog. Er is een binnenplaats er een schuurtje. Er is een achtermuur me’ een poortje. Van daaruit kan je de Maas zien liggen. Latere bewoners hebben de pui van het huis veranderd. Tegenwoordig heeft de gevel twee voordeuren, een voor boven en een voor beneden. DI straat heet nu Kolonel Wils straat nummers 7 en 9. Het bovenvermelde protestantse schooltje stond op de Wal. Schuil daartegenover stond Van Grootvelts tweede woonhuis. Dit is bij latere restauratiewerkzaamheden gesloopt.”
Meer informatie over de schilder is te vinden op de website van Varik: http://www.varik.nl/ oud_varik/Grootvelt.htm
Avondmarkt